Het begrijpend leesniveau in Nederland.
In december 2017 is het rapport ‘Vijftien jaar leesprestaties in Nederland’ verschenen (Gubbels, Netten & Verhoeven, 2017). In dit rapport worden de resultaten van een grootschalig internationaal vergelijkend onderzoek beschreven, het PIRLS-2016 onderzoek. PIRLS staat voor Progress in International Reading Literacy Study. Het rapport schetst een beeld van de gemiddelde begrijpend leesprestaties van 4206 Nederlandse leerlingen uit groep 6 van het basisonderwijs in 2016. Deze resultaten worden vergeleken met de resultaten van hun leeftijdsgenoten in Nederland in 2011, 2006 en 2001 en van leeftijdsgenoten uit 45 andere deelnemende landen en 10 regio’s (zoals Dubai, Moskou en Andalusië).
Het PIRLS-onderzoek toont aan dat Nederlandse leerlingen al tien jaar bovengemiddeld presteren op leesvaardigheid. Op de internationale ranglijst staat Nederland op de 14e plaats.
Als we iets gedetailleerder naar de resultaten kijken, dan is te zien dat de verschillen tussen de zwakste en sterkste lezers in Nederland relatief klein zijn. Dit betekent dat er relatief weinig zwakke lezers (11%) en relatief weinig excellerende lezers (8%) zijn.
Ook zien we dat meisjes hogere begrijpend leesresultaten behalen dan jongens en dat leerlingen die thuis een andere taal spreken dan het Nederlands lagere scores behalen dan kinderen die (bijna) altijd Nederlands thuis spreken.
Wat betreft de houding ten aanzien van lezen, scoren Nederlandse leerlingen laag en ook als het gaat om het leesplezier staat Nederland onderaan op de internationale ranglijst.
Tevens blijkt uit het onderzoek dat de leesprestaties samenhangen met de ligging van de school. In Nederland geldt dat leerlingen op scholen op het platteland betere leesprestaties behalen dan leerlingen op stedelijke scholen.
Aanbevelingen:
Uit het PIRLS-onderzoek blijkt dat niet alle basisscholen erin lijken te slagen om het maximale uit hun leerlingen te halen en hun talenten optimaal te benutten. Het zou goed zijn om het leesonderwijs op scholen in de stad en op het platteland met elkaar te vergelijken om meer inzicht te krijgen over het onderwijs en de leesprestaties. Scholen met veel zwakke lezers zouden gestimuleerd moeten worden om het leesonderwijs doelgericht te verbeteren. Waarbij de kwaliteit van de schoolleiding en van de leerkrachten een belangrijke rol spelen.
Tevens moet er meer aandacht zijn voor leesplezier. Door het inzetten van effectieve leesbevorderingsinterventies, gaan kinderen lezen leuk vinden en krijgen ze vertrouwen in hun eigen leesvaardigheid. Op die manier gaan ze meer lezen, waardoor de leesvaardigheid uiteindelijk verbetert (Schaffner, Schiefele, & Ulferts, 2013; van der Sande, van Steensel & Arends, 2017).
Het zou toch mooi zijn, dat als we ons op alle scholen nog meer inzetten voor effectief leesonderwijs en het verhogen van het leesplezier, Nederland zich in 2021 in de top tien van de landen met de hoogste leesvaardigheidscoren zou nestelen.
Auteur: Mirjam Snel (januari, 2018)